નીચેની સંખ્યાઓનું સંમેય અને અસંમેય સંખ્યાઓમાં વર્ગીકરણ કરો.
$(i)$ $\sqrt{23}$
$(ii)$ $\sqrt{225}$
$(iii)$ $0.3796$
$(iv)$ $7.478478 \ldots$
$(v)$ $1.101001000100001 \ldots$
$(i)$ $\sqrt{23}=4.79583152331 \ldots$
$23$ નું વર્ગમૂળ નીકળતું નથી. માટે તે અસંમેય સંખ્યા છે.
$(ii)$ $\sqrt{225}=15=\frac{15}{1}$
$225$ નું વર્ગમૂળ $15$ નીકળે છે $225=15 \times 15=15^{2}$
$\therefore \sqrt{225}=\sqrt{15^{2}}=15$
તેથી $225$ નું વર્ગમૂળ એ સંમેય સંખ્યા છે.
$(iii)$ $0.3796$
$0.3796$ નું દશાંશ સ્વરૂપ સાન્ત છે તેથી $0.3796$ એ સંમેય સંખ્યા છે.
$(iv)$ $7.478478 \ldots$ $=7 . \overline{478}$
$7.478478 \ldots$ $=7 . \overline{478}$ અહીં દશાંશ સ્વરૂપ અનંત અને આવૃત છે તેથી સંમેય સંખ્યા છે.
$(v)$ $1.101001000100001 \ldots$
અહીં દશાંશ સ્વરૂપ અનંત અને અનાવૃત્ત છે તેથી તે અસંમેય સંખ્યા છે.
શું શૂન્ય એ એક સંમેય સંખ્યા છે ? શું તમે તેને $p$ પૂર્ણાક તથા $q$ શૂન્યેતર પૂર્ણાક હોય તેવા $p$, $q$ માટે $\frac{p}{q}$ સ્વરૂપમાં લખી શકશો ?
$\frac{1}{\sqrt{2}}$ ના છેદનું સંમેયીકરણ કરો.
નીચેના વિધાનો સત્ય છે કે અસત્ય ? કારણ સહિત ઉત્તર આપો.
$(i)$ દરેક પ્રાકૃતિક સંખ્યા એ પૂર્ણ સંખ્યા છે.
$(ii)$ દરેક પૂર્ણાક એ પૂર્ણ સંખ્યા છે.
$(iii)$ દરેક સંમેય સંખ્યા એ પૂર્ણ સંખ્યા છે.
સાબિત કરો કે $3.142678$ સંમેય સંખ્યા છે. બીજા શબ્દોમાં, $p$ પૂર્ણાક હોય અને $q$ શૂન્યેતર પૂર્ણાક હોય તે પ્રમાણે $3.142678$ ને $\frac {p }{q }$ સ્વરૂપમાં દર્શાવો.
$\frac{1}{7+3 \sqrt{2}}$ ના છેદનું સંમેયીકરણ કરો.