$\sqrt 5$ ને સંખ્યારેખા પર કેવી રીતે દર્શાવી શકાય તે બતાવો.
$(1)$ આકૃતિમાં બતાવ્યા પ્રમાણે સંખ્યા રેખા $x^{\prime} o x$ રચો અને તેના પર $O$ બિંદુ નક્કી કરો.
$(2)$ બિંદુ $O$ થી $1$ એકમ $= 1$ સેમી થાય તેવું બિંદુ $A$ નક્કી કરો અને $A$ થી $1$ એકમ $= 1$ સેમી થાય તેવું બિંદુ $B$ નક્કી કરો.
આમ,સંખ્યા રેખા $x$ પર $OB = 2$ એકમ થશે.
$(3)$ સંખ્યા રેખા પર બિંદુ $B$ થી લંબદ્વિભાજક કિરણ $BQ$ દોરો.
[$B$ ને કેન્દ્ર ગણી અનુકુળ ત્રિજયા લઈ સંખ્યા રેખા પર બે ચાપ દોરો જે અનુક્રમે $P$ અને $P'$ માં છેદે છે. $P$ અને $P'$ કેન્દ્ર ગણી સંખ્યા રેખાના ઉપરના અર્ધતલમાં બે ચાપ દોરો જે પરસ્પર બિંદુ $Q$ માં છેદે છે. કિરણ $BQ$ એ લંબદ્વિભાજક તૈયાર થશે.].
$(4)$ કિરણ $BQ$ પર $1$ એકમ $= 1$ સેમી થાય તેવું બિંદુ $C$ નક્કી કરો. રેખાખંડ $OC$ રચો. $m \angle OBC =90$ થશે.
$ \therefore $ રેખાખંડ $OC$ કર્ણ થશે.
$(5)$ પાયથાગોરસનાં પ્રમેય મુજબ $OC ^{2}= OB ^{2}+ BC ^{2}$
$=(2)^{2}+(1)^{2} $
$=2^{2}+1^{2} $
$=4+1 $
$OC ^{2} =5 $
$ \therefore OC =\sqrt{5}$
$ (6)$ $O$ ને કેન્દ્ર ગણી $OC = \sqrt 5$ લઈ સંખ્યા રેખા પર ચાપ દોરો જે સંખ્યારેખાને જયાં છેદે ત્યાં $D$ નામ આપો. આમ, $OC = OD = \sqrt 5$.
તેથી સંખ્યા રેખા પર બિંદુ $D$ એ $\sqrt 5$ નો નિર્દેશ કરે છે.
$p$ પૂર્ણાક હોય, $q$ શૂન્યેતર પૂર્ણાક હોય તેવા $\frac {p}{q}$ સ્વરૂપમાં નીચેની સંખ્યાને દર્શાવો.
$(i)$ $0 . \overline{6}$
$(ii)$ $0 . 4\overline{7}$
$(iii)$ $0 . \overline{001}$
$3$ અને $4$ વચ્ચેની છ સંમેય સંખ્યાઓ શોધો.
$\frac{1}{7+3 \sqrt{2}}$ ના છેદનું સંમેયીકરણ કરો.
ક્રમિક વિપુલ દર્શિતા પદ્ધતિની મદદથી સંખ્યારેખા પર $3.765$ દર્શાવો.
આપેલી સંખ્યાઓનું સંમેય અને અસંમેય સંખ્યાઓમાં વર્ગીકરણ કરો :
$(i)$ $2-\sqrt{5}$
$(ii)$ $(3+\sqrt{23})-\sqrt{23}$
$(iii)$ $\frac{2 \sqrt{7}}{7 \sqrt{7}}$
$(iv)$ $\frac{1}{\sqrt{2}}$
$(v)$ $2 \pi$