લંબાઈના માપન માટે નીચે આપેલ સાધનો પૈકી કયું સાધન વધુ સચોટ છે ?
$(a)$ વર્નિયર કેલિપર્સ જેના વર્નિયર માપમાં $20$ વિભાગ છે.
$(b)$ એક સ્ક્રૂગેજ જેનું પેચઅંતર $1 \,mm$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ વિભાગ છે.
$(c)$ એક પ્રકાશીય યંત્ર જે પ્રકાશની તરંગલંબાઈ સુધીની લંબાઈ માપી શકે છે.
લંબાઈના માપન માટે નીચે આપેલ સાધનો પૈકી કયું સાધન વધુ સચોટ છે ?
$(a)$ વર્નિયર કેલિપર્સ જેના વર્નિયર માપમાં $20$ વિભાગ છે.
$(b)$ એક સ્ક્રૂગેજ જેનું પેચઅંતર $1 \,mm$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર $100$ વિભાગ છે.
$(c)$ એક પ્રકાશીય યંત્ર જે પ્રકાશની તરંગલંબાઈ સુધીની લંબાઈ માપી શકે છે.
A device with minimum count is the most suitable to measure length.
Least count of vernier callipers
$=1$ standard division $(SD) -1$ vernier division $(VD)$ $=1-\frac{9}{10}=\frac{1}{10}=0.01 cm$
Least count of screw gauge = $\frac{\text { Pitch }}{\text { Number of divisions }}=\frac{1}{1000}=0.001 cm$
Least count of an optical device $=$ Wavelength of light $\sim 10^{-5} cm$
$=0.00001 cm$
Hence, it can be inferred that an optical instrument is the most suitable device to measure length.
Similar Questions
પ્રયોગમાં લીધેલ વર્નિયર કેલિપર્સમાં $0.2\, mm$ ની ધન ત્રુટિ છે. જો માપન કરતાં સમયે એવું જોવા મળ્યું છે કે વર્નિયર માપક્રમનો શૂન્ય કાંપો $0$ મુખ્ય માપક્રમના $8.5\, cm$ અને $8.6\, cm$ ની વચ્ચે છે અને વર્નિયરનો $6$ મો કાંપો સંપાત થાય, તો સાચું માપન ............ $cm$ હશે. (લઘુત્તમ માપશક્તિ $=0.01\, cm )$
પ્રયોગમાં લીધેલ વર્નિયર કેલિપર્સમાં $0.2\, mm$ ની ધન ત્રુટિ છે. જો માપન કરતાં સમયે એવું જોવા મળ્યું છે કે વર્નિયર માપક્રમનો શૂન્ય કાંપો $0$ મુખ્ય માપક્રમના $8.5\, cm$ અને $8.6\, cm$ ની વચ્ચે છે અને વર્નિયરનો $6$ મો કાંપો સંપાત થાય, તો સાચું માપન ............ $cm$ હશે. (લઘુત્તમ માપશક્તિ $=0.01\, cm )$
- [JEE MAIN 2021]
એક વર્નિયર કેલીપર્સમાં વર્નિયર સ્કેલ ઉપર $20$ વિભાગો છે, કે જે મૂખ્ય સ્કેલ ઉપરના $19$ માં વિભાગ સાથે બંધ બેસતો આવે છે. સાધન ની લઘુત્તમ માપ શક્તિ $0.1 \mathrm{~mm}$ છે. મુખ્ય સ્કેલ ઉપરના એક કાપા નું મૂલ્ય ($mm$). . . . . . . . થશે.
એક વર્નિયર કેલીપર્સમાં વર્નિયર સ્કેલ ઉપર $20$ વિભાગો છે, કે જે મૂખ્ય સ્કેલ ઉપરના $19$ માં વિભાગ સાથે બંધ બેસતો આવે છે. સાધન ની લઘુત્તમ માપ શક્તિ $0.1 \mathrm{~mm}$ છે. મુખ્ય સ્કેલ ઉપરના એક કાપા નું મૂલ્ય ($mm$). . . . . . . . થશે.
- [JEE MAIN 2024]
વર્નિયર કેલિપર્સમાં મુખ્ય સ્કેલ મિલિમિટરમાં માપન કરે છે અને વર્નિયર સ્કેલના $8$ કાંપા મુખ્ય સ્કેલના $5$ સાથે બંધ બેસે છે. જ્યારે વર્નિયરના બંને જબડા એકબીજાના સંપર્કમાં હોય ત્યારે વર્નિયર સ્કેલનો શૂન્ય મુખ્ય સ્કેલના શૂન્ય સાથે બંધ બેસે છે. એક સળિયાને વર્નિયરના બંને જબડા વચ્ચે મૂકવામાં આવે ત્યારે મુખ્ય સ્કેલ $36$ કાંપા જેટલું ડાબી બાજુ ખસે છે અને વર્નિયર સ્કેલનો ચૌથો કાંપો મુખ્ય સ્કેલ સાથે બંધ બેસે છે. તો અવલોકનનું મૂલ્ય .......... $cm$ હશે.
વિદ્યાર્થી એક સળિયાની લંબાઇ માપે છે અને લંબાઇ $3.50\;cm$ લખે છે. કયા સાધનનો લંબાઇ માપવા માટે ઉપયોગ કરે છે?
વિદ્યાર્થી એક સળિયાની લંબાઇ માપે છે અને લંબાઇ $3.50\;cm$ લખે છે. કયા સાધનનો લંબાઇ માપવા માટે ઉપયોગ કરે છે?
- [JEE MAIN 2014]
વિધાન $A:$ જો વર્તુળાકાર સ્કેલ પરના પાંચ પૂર્ણ પરિભ્રમણ માટે સ્ક્રૂ ગેજના મુખ્ય સ્કેલ પર કપાયેલ અંતર $5\, {mm}$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર કુલ કાપા $50$ હોય તો તેની લઘુત્તમ માપશક્તિ $0.001\, {cm}$ છે.
કારણ $R:$ લઘુત્તમ માપશક્તિ = પિચ/ વર્તુળાકાર સ્કેલ પરના કુલ કાપા
ઉપરોક્ત વિધાનોના સંદર્ભમાં, નીચે આપેલા વિકલ્પો પૈકી સૌથી યોગ્ય જવાબ પસંદ કરો.
વિધાન $A:$ જો વર્તુળાકાર સ્કેલ પરના પાંચ પૂર્ણ પરિભ્રમણ માટે સ્ક્રૂ ગેજના મુખ્ય સ્કેલ પર કપાયેલ અંતર $5\, {mm}$ અને વર્તુળાકાર સ્કેલ પર કુલ કાપા $50$ હોય તો તેની લઘુત્તમ માપશક્તિ $0.001\, {cm}$ છે.
કારણ $R:$ લઘુત્તમ માપશક્તિ = પિચ/ વર્તુળાકાર સ્કેલ પરના કુલ કાપા
ઉપરોક્ત વિધાનોના સંદર્ભમાં, નીચે આપેલા વિકલ્પો પૈકી સૌથી યોગ્ય જવાબ પસંદ કરો.
- [JEE MAIN 2021]