જો બંધ સપાટીનું કુલ ફલક્સ શૂન્ય જણાય તો તે બંધ સપાટી પર રહેલો કુલ વિધુતભાર શૂન્ય છે.

Vedclass pdf generator app on play store
Vedclass iOS app on app store

બંધ સપાટીમાંથી પસાર થતું કુલ વિદ્યુત ફલક્સ શૂન્ય છે તેથી તે સપાટી વડે કોઈ વિદ્યુતભાર ધેરાતો નથી જે આકૃતિમાં દર્શાવ્યું છે.

ધારોકે, સમાન વિદ્યુતક્ષેત્ર $\overrightarrow{ E }$ માં બંધ નળાકાર એવી રીતે મૂકેલો છે કे જેથી તેની અક્ષ સમાન વિદ્યુતક્ષેત્રને સમાંતર રહે. નળાકારના વર્તુળાકાર આડછેદ $1$ અને $2$ માંથી પસાર થતું ફલક્સ ધારો કે અનુક્રમે $\phi_{1}$ અને $\phi_{2}$ છે અને નળાકારની વક્ર સપાટીમાંથી પસાર થતું ફલક્સ $\phi_{3}$ છે. જે નીચે આકૃતિમાં દર્શાવ્યું છે.

$1$ ભાગ આગળ વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ પરસ્પર વિટુદ્ધ દિશામાં છે અને $2$ ભાગ પાસે વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ એકજ દિશામાં છે તથા $3$ ભાગ આગળ વિદ્યુતક્ષેત્ર અને ક્ષેત્રફળ સદિશ પરસ્પર લંબ છે.

આથી દરેક ભાગમાંથી અનુક્રમે પસાર થતું ફલક્સ,

$\phi_{1}=- ES _{1}, \phi_{2}= ES _{2}$ અને $\phi_{3}=0 \quad[\because \overrightarrow{ E } \perp \overrightarrow{ S }]$

જ્યાં $S _{1}$ અને $S _{2}$ એ અનુક્રમે $1$ અને $2$ ભાગ પાસેના ક્ષેત્રફળ છે નળાકાર સમાન હોવાથી $S _{1}= S _{2}= S$ ધારો.

$\therefore$ નળાકારમાંથી પસાર થતું કુલ વિદ્યુત ફલક્સ,

$\phi=\phi_{1}+\phi_{2}+\phi_{3}$

$=- ES + ES +0$

$\therefore\phi=0$

આમ, બંધ નળાકારમાંથી પસાર થતું કુલ ફલક્સ શૂન્ય છે.

$\therefore$ ગોસના નિયમ પરથી $0=\frac{\Sigma q}{\epsilon_{0}}$

$\therefore \Sigma q=0$

એટલે કે નળાકારની બંધ સપાટીમાં રહેલો કુલ વિદ્યુતભાર શૂન્ય છે.

897-s169

Similar Questions

એક બ્લેક બૉક્સની સપાટી આગળના વિદ્યુતક્ષેત્રની કાળજીપૂર્વકની માપણી દર્શાવે છે કે બૉક્સની સપાટીમાંથી બહારની તરફનું કુલ ફલક્સ $8.0 \times 10^{3} \;N\,m ^{2} / C$ છે.

$(a)$ બૉક્સની અંદરનો કુલ વિદ્યુતભાર કેટલો હશે? $(b)$ જો બૉક્સની સપાટીમાંથી બહારની તરફનું કુલ $(Net)$ ફલક્સ શૂન્ય હોત તો તમે એવો નિષ્કર્ષ તારવી શક્યા હોત કે બૉક્સમાં કોઈ વિદ્યુતભાર નથી? આવું હોય તો કેમ અથવા ન હોય તો પણ કેમ?

નીચેના પૈકી બળની વિદ્યુત રેખાની કઈ ભાત સ્થિર વિદ્યુતભારને લીધે ક્ષેત્ર ઉત્પન્ન કરવા માટે શક્ય નથી?

સમઘનના ખૂણા પર $Q$ વિદ્યુતભાર મૂકતાં સમઘનની એક બાજુમાંથી કેટલું ફલ્‍કસ પસાર થાય?

એકમ ક્ષેત્રફળમાંથી પસાર થતી ક્ષેત્રરેખાની સંખ્યા અંતર પર કેવી રીતે આધાર રાખે છે ?

આકૃતિ માં દર્શાવ્યા મુજબ $10 \,cm$ બાજુવાળા એક ચોરસના કેન્દ્રથી બરાબર ઉપર $5 \,cm$ અંતરે $+10\; \mu\, C$ બિંદુવતુ વિદ્યુતભાર રહેલો છે. ચોરસમાંથી વિદ્યુત ફલક્સનું મૂલ્ય કેટલું હશે? (સૂચન ચોરસને $10\, cm$ ની ધારવાળા ઘનની એક બાજુ તરીકે વિચારો.)