ખુલ્લી નળીવાળા મેનોમીટરની મદદથી વાયુનું દબાણ કેવી રીતે માપી શકાય છે તે સમજાવો.

ખુલ્લી નળીવાળું મેનોમીટર એક સાદી રચના છે.

આ રચનાની મદદથી બંધપાત્રમાં રહેલા વાયુનું દબાણ માપી શકાય છે.

આ સાધનની રચનામાં $U$ આકારની ટ્યૂબ (નળી) હોય છે. આ ટ્યૂબમાં પ્રવાહી ભરેલું હોય છે. ટ્યૂબનો એક છેડો ખુલ્લો હોય છે અને બીજો છેડો જે તંત્રનું દબાણ માપવું હોય તેની સાથે જોડેલો હોય છે.

$A$ બિંદુ આગળનું દબાણ $P$ ધારો.

નળીના ખૂલ્લા છેડા પાસે દબાણ $P _{ a }$ છે.

$A$ અને $B$ સમાન ઉંચાઈએ આવેલા બિંદુ છે તેથી $A$ અને $B$ પાસે દબાણ સમાન હોય છે.

$P = P _{ B }$

$\therefore P = P _{ A }= P _{ B }= P _{ a }+h \rho g$

આમ,$P = P _{ a }+h \rho g$

$h= B$ ઉપરના પારાના સ્તંભની ઉંચાઈ છે.

$g=$ પ્રવાહીની ધનતા છે.

$P$ને આપેલા બિંદુનું નિરપેક્ષ દબાણ કહે છે.

$P - P _{ a }$ અથવા $h \rho g$ ને ગેજ દબાણ કહે છે.

ગેજ દબાણ એે મેનોમીટરમાં રહેલાં પારાની ઊંચાઈના સમપ્રમાણમાં છે.