$0.75$ $\mathrm{g}$ વજન ધરાવતો અને $\mathrm{AI - Mg}$ ના મિશ્રણ ધાતુનો એક પૈસાનો સિક્કો છે તે વિધુતની દૃષ્ટિએ તટસ્થ છે અને $34.8$ $\mathrm{kC}$ ના મૂલ્યના સમાન સંખ્યાના ધન અને ઋણ વિધુતભારો તેમાં સમાયેલાં છે. ધારોકે, બે બિંદુઓ પાસે સજાતીય વિધુતભારો ભેગા થયેલાં છે. જો તેમના વચ્ચેનું અંતર,
$(i)$ $1$ $\mathrm{cm}$ ( $ - \frac{1}{2} \times $ એક સિક્કાનો વિકણ )
$(ii)$ $100$ $\mathrm{m}$ ( $-$ લાંબા મકાનની લંબાઈ )
$(iii)$ $10$ $\mathrm{m}$ ( પૃથ્વીની ત્રિજ્યા )
તો આ ત્રણે કિસ્સામાં દરેક બિંદુવતું વિધુતભાર વચ્ચે લાગતું બળ શોધો. આના પરિણામ પરથી તમે શું નિર્ણય કરશો ?
અહી $r_{1} =1 cm =10^{-2} m$
$r_{2} =100\,m$
$r_{3} =10^{6}\,m$
$\frac{1}{4 \pi \epsilon_{0}}=k=9 \times 10^{9}$
$(i)$ $F _{1} =\frac{k|q|^{2}}{r_{1}^{2}}=\frac{9 \times 10^{9} \times\left(3.48 \times 10^{4}\right)^{2}}{\left(10^{-2}\right)^{2}}$
$=1.0899 \times 10^{23}\,N$
$=1.09 \times 10^{23}\,N$
$(ii)$ $F _{2} =\frac{k|q|^{2}}{r_{2}^{2}}=\frac{9 \times 10^{9} \times\left(3.48 \times 10^{4}\right)^{2}}{(100)^{2}}$
$=1.09 \times 10^{15}\,N$
$(iii)$ $F _{3} =\frac{k|q|^{2}}{r_{3}^{2}}=\frac{9 \times 10^{9} \times\left(3.48 \times 10^{4}\right)^{2}}{\left(10^{6}\right)^{2}}$
$=1.09 \times 10^{7}\,N$
અલગ રહેલાં $\pm$ વિદ્યુતભારો વચ્ચે ઘણું જ વધારે વિદ્યુત બળ લાગે છે તેથી દ્રવ્યની તટસ્થતામાં ભંગ કરવો ઘણો મુશ્કેલ છે.
કુલંબના નિયમના સદિશ સ્વરૂપની કેટલીક નોંધપાત્ર બાબતો લખો.
કુલંબના નિયમની મર્યાદાઓ સમજાવો.
ધાતુના બે સમાન ગોળાઓ $B$ અને $C$ પર સમાન વિદ્યુતભાર છે.જયારે આ બે ગોળાઓને એકબીજાથી અમુક અંતરે રાખવામાં આવે છે,ત્યારે તેમની વચ્ચે અપાકર્ષી બળ $F$ લાગે છે.હવે,આ ગોળાઓ જેવા જ એક ત્રીજા વિદ્યુતભાર રહિત ગોળાનો $B$ સાથે સ્પર્શ કરાવી છૂટો પાડવામાં આવે છે.ત્યારબાદ તેનો $C$ સાથે સ્પર્શ કરાવી છૂટો પાડવામાં આવે છે.ગોળા $B$ અને $C$ વચ્ચે લાગતું નવું અપાકર્ષણ બળ કેટલું હશે? (બંને ગોળા વચ્ચેનું અંતર બદલાતું નથી.)
$+q$ અને $-q$ વિદ્યુતભાર ધરાવતા બે કણને અમુક અંતરે મૂકતાં તેમની વચ્ચે લાગતું બળ $F$ છે.બંને કણની વચ્ચે $+q$ વિદ્યુતભાર ધરાવતા કણ મૂકવાથી તેના પર કેટલું બળ લાગે?
એક વિદ્યુતભાર $Q$ બે ભાગ $Q_1$ અને $Q_2$ માં વહેચાય છે. આ વિદ્યુતભારો $R$ અંતરે મૂકેલા છે. તેઓ વચ્ચેનું મહત્તમ અપાકર્ષી બળ માટે $Q_1$ અને $Q_2$ શું હશે ?