આકૃતિ$(a)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ એક મૅનોમીટર એક બંધ પાત્રમાંના વાયુનું દબાણ માપે છે. જ્યારે એક પંપ કેટલાક વાયુને બહાર કાઢે છે ત્યારે મૅનોમીટર આકૃતિ$(b)$ માં દર્શાવ્યા મુજબ દબાણ માપે છે. મેનોમીટરમાં વપરાયેલ પ્રવાહી પારો છે અને વાતાવરણનું દબાણ પારાના $76\, cm$ જેટલું છે.

$(a) $બંધ  પાત્રમાંનાવાયુનું નિરપેક્ષ દબાણ અને ગેજ (gauge) દબાણ કિસ્સા $(a)$ અને $(b)$ માટે પારાના $cm$ ના એકમોમાં જણાવો.

$(b)$ કિસ્સા $(b)$ માં જો $13.6\, cm$ પાણી (પારા સાથે ન ભળતું) મૅનોમીટરના જમણા ભુજમાં રેડવામાં આવે, તો સ્તંભની સપાટીઓ (levels) કેવી બદલાશે ?

(a) $96 cm$ of $Hg \& 20 cm$ of $Hg ; 58 cm$ of $Hg$ and $-18 cm$ of $Hg$

$19 cm$

For figure (a) Atmospheric pressure, $P_{0}=76 cm$ of $Hg$

Difference between the levels of mercury in the two limbs gives gauge pressure Hence, gauge pressure is $20 cm$ of $Hg$.

Absolute pressure $=$ Atmospheric pressure $+$ Gauge pressure $=76+20=96 cm$ of $Hg$

For figure (b)

Difference between the levels of mercury in the two limbs $=-18 cm$

Hence, gauge pressure is $-18 cm$ of Hg. Absolute pressure $=$ Atmospheric pressure + Gauge pressure $=76 cm -18 cm =58 cm$

$13.6 cm$ of water is poured into the right limb of figure (b). Relative density of mercury $=13.6$ Hence, a column of $13.6 cm$ of water is equivalent to $1 cm$ of mercury.

(b) Let $h$ be the difference between the levels of mercury in the two limbs. The pressure in the right limb is given as:

$P_{R}=$ Atmospheric pressure $+1 cm$ of $Hg$

$=76+1=77 cm$ of $Hg \ldots \ldots \ldots \ldots \ldots$

The mercury column will rise in the left limb. Hence, pressure in the left limb, $P_{L}=58+h$

$\therefore h=19 cm$ Hence, the difference between the levels of mercury in the two limbs will be $19 \;cm$