અવલોકનકાર બે હોય અને ગતિ કરતો પદાર્થ એક હોય. તથા અવલોકનકાર એક હોય અને ગતિ કરતાં પદાર્થો બે હોય.
આકૃતિમાં એકબીજાની સાપેક્ષે અચળ વેગથી ગતિ કરતી બે જડત્વિય નિર્દેશ્ફ્રેમો $A$ અને $B$ દર્શાવી છે.
ધારો કે એક અવલોકનકાર $A$ માંથી અને બીજો અવલોકનકાર $B$ માંથી કોઈ એક કણની ગતિનો અભ્યાસ કરે છે.
ધારો કે, $t$ સમયે ગતિ કરતાં $P$ કણનો, નિર્દેશફેમો $A$ અને $B$ ના ઊગમબિંદુની સાપેક્ષે, સ્થાન સદિશ અનુક્રમે $\overrightarrow{r_{ P , A }}=\overrightarrow{ OP }$ અને $\overrightarrow{r_{ P , B }}= O ^{\prime} P$ છે તથા $O$ ની સાપેક્ષે $O ^{\prime}$ નો સ્થાન સદીશ $\overrightarrow{r_{ AB }}=\overrightarrow{ OO ^{\prime}}$ છે.
આકૃતિ પરથી, $\overrightarrow{ OP }=\overrightarrow{ OO ^{\prime}}+\overrightarrow{ O ^{\prime} P }=\overrightarrow{ O ^{\prime} P }+\overrightarrow{ OO ^{\prime}}$
$\therefore \overrightarrow{r_{ P , A }}=\overrightarrow{r_{ B , A }}+\overrightarrow{r_{ P , B }}$
સમયની સાપેક્ષે વિકલન કરતાં,
$\therefore \frac{d}{d t}\left(\overrightarrow{r_{ P , A }}\right)=\frac{d}{d t}\left(\overrightarrow{r_{ P }, B }\right)+\frac{d}{d t}\left(\overrightarrow{r_{ B }, A }\right)$
$\therefore \overrightarrow{v_{ P , A }}=\overrightarrow{v_{ P , B }}+\overrightarrow{v_{ B , A }}$
$\overrightarrow{v_{ P , A }}$ એ નિર્દેશફ્રેમ $A$ની સાપેક્ષે $P-$કણનો વેગ,
$\overrightarrow{v_{ P ,B}}$ એ નિર્દેશફ્રેમ $B$ની સાપેક્ષે $P-$કણનો વેગ,
$\overrightarrow{v_{ P ,B}}$ એ નિર્દેશફ્રેમ $A$ની સાપેક્ષે નિર્દેશફ્રેમ $B$નો વેગ છે.
સ્થાન સદિશ નું સમયની સાપેક્ષ પ્રથમ વિકલન અને દ્વિતીય વિકલન કઈ ભૌતિક રાશિ આપે છે ?
કોઇ એક ઊંચાઇએથી કણ $A$ ને છોડવામાં આવે અને બીજા કણ $B$ ને સમક્ષિતિજ દિશામાં $5\, m/s$ ની ઝડપથી સમાન ઊંચાઈએથી પ્રક્ષિપ્ત કરવામાં આવે છે. નીચેનામાંથી કયું વિધાન સાચું છે?
એક કણ $\vec v = K(y\hat i + x\hat j)$ વેગથી ગતિ કરે છે. જ્યાં $K$ એક અચળાંક છે. તેનાં પથનું સામાન્ય સમીકરણ ........ થાય.
કોલમ $-I$ ને કોલમ $-II$ સાથે જોડો.
કોલમ $-I$ | કોલમ $-II$ |
$(1)$ વેગનો શિરોલંબ ધટક શૂન્ય | $(a)$ પરવલયાકાર પથને સ્પર્શકરૂપે |
$(2)$ રેખીય વેગ | $(b)$ પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થના ગતિમાર્ગના મહત્તમ બિંદુ |