$3d$ શ્રેણીનાં ધાતુઓનાં ઓક્સાઈડ સંયોજનો આપી તેમની વિશે લખો. 

$(a)$ $3 d$ શ્રેણીની ધાતુઓની ઑક્સાઈડોમાં મહત્તમ અવસ્થાઓ :

$(i)$ $Sc$ થી $Mn$ સુધીનાં $3 d$ તત્વો : તેમની સૌથી ઊંચી ઑક્સિડેશન અવસ્થા તેમના સમૂહ ક્રમાંકને સમાન હોય છે. એટલે કે તેઓમાંના $(3d$ અને $4 s)$ ના ઈલેક્ટ્રોનના સરવાળા જેટલી હોય છે. ઑક્સિજનની સૌથી ઊંચી ઑક્સિડેશન અવસ્થાને સ્થાયીતા આપવાની ક્ષમતા ઑક્સાઈડ સંયોજનોમાં છે. જે $Sc _{2} O _{3}, TiO _{2}, V _{2} O _{5}, CrO _{3}$ અને $Mn _{2} O _{7}$ માં છે. આ બધામાં $[ Ar ]^{18} 3 d^{0} 4 s^{0}$ रચનાવાળી અવસ્થા અનુક્રમે $Sc ^{3+}, Ti ^{2+}, V ^{5+}, Cr ^{6+}$ અને $Mn ^{7+}$ છે.

$(ii)$ $Fe$ ની મહત્તમ અવસ્થા $III , Fe _{2} O _{3}$ માં છે.

$(iii)$ $Co , Ni , Cu , Zn$ ની મહત્તમ અવસ્થા $+2$ છે. ઑક્સાઈડ જાણીતા નથી. આલ્કલાઈન માધ્યમમાં $Fe$ નાં ફેરેટ $(VI)$ $\left( FeO _{4}\right)^{2-}$ બને છે પણ આ ફેરેટનું $Fe _{2} O _{3}$ અને $O _{2}$ માં વિઘટન થાય છે.

$(c)$ નીચેના કોષ્ટકમાં $3 d$ ધાતુઓના ભિન્ન ઑક્સાઈડ સંયોજનો આપ્યા છે :

મિશ્રિત ઑક્સાઈડ સંયોજનો

$(d)$ ઑક્સોકેટાયનો : $V$ અને $Ti$ ના ઓક્સોકેટાયનો $V ^{ V }$ તે $VO _{2}^{2+}$ તરીકે $V ^{ IV }$ તે $VO ^{2+}$ તરીકે સ્થાયી છે અને $Ti ^{ IV }$ તે $TiO ^{2+}$ તરીકે સ્થાયી છે.

$(e)$ $3 d$ ધાતુઓ સાથે ઑક્સિડેશન અવસ્થા : ઑક્સિજનની $3 d$ ધાતુઓ સાથે ઊંચી ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓની સ્થાયીતા આપવાની ક્ષમતા ફલોરિન કરતાં પણ વધારે છે. આ કારણથી $Mn$ નું ઉચ્ચતમ ફલોરાઈડ સંયોજન $MnF _{4}$ છે પણ $Mn$ નું ઉચ્ચતમ ઑક્સાઈડ સંયોજન $Mn _{2} O _{7}$ છે.