મિશ્રધાતુઓ એટલે શું ?
તમે ચોક્કસપણે નિસ્તેજ (ઝાંખા) તાંબાના વાસણો લીંબુ અથવા આમલીના રસ વડે શુદ્ધ થતાં જોયાં છે. સમજાવો કે શા માટે આવા ખાટા પદાર્થો વાસણો. શુદ્ધ કરવા માટે અસરકારક છે ?
ચાર ધાતુઓ $A$, $B$, $C$ અને $D$ ના નમૂના લીધેલા છે અને નીચે દર્શાવેલ દ્રાવણમાં એક પછી એક ઉમેરેલ છે. પ્રાપ્ત થયેલ પરિણામોને નીચે મુજબ કોષ્ટકમાં સારણીબદ્ધ કરેલ છે :
ધાતુ | આયર્ન $(II)$ સલ્ફેટ | કૉપર $(II)$ સલ્ફેટ | ઝિંક સલ્ફેટ | સિલ્વર નાઇટ્રેટ |
$A.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | વિસ્થાપન | ||
$B.$ | વિસ્થાપન | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | ||
$C.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | વિસ્થાપન |
$D.$ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ | કોઈ પ્રક્રિયા નહિ |
ધાતુઓ $A$, $B$, $C$ અને $D$ વિશે નીચે દર્શાવેલા પ્રશ્નોના ઉત્તર માટે ઉપર્યુક્ત કોષ્ટકનો ઉપયોગ કરો.
$(i)$ સૌથી વધુ સક્રિય ધાતુ કઈ છે ?
$(ii)$ જો $B$ ને કૉપર $(II)$ સલ્ફેટના દ્રાવણમાં ઉમેરવામાં આવે તો તમે શું અવલોકન કરશો ?
$(iii)$ ધાતુઓ $A, \,B,\, C$ અને $D$ ને પ્રતિક્રિયાત્મકતા ઊતરતા ક્રમમાં ગોઠવો.
એક તત્ત્વ ઑક્સિજન સાથે પ્રક્રિયા કરી ઊંચું ગલનબિંદુ ધરાવતું સંયોજન આપે છે. આ સંયોજન પાણીમાં પણ દ્રાવ્ય છે. આ તત્ત્વ ...... હોઈ શકે.
ધાતુને તેના ઑક્સાઇડમાંથી મેળવવા માટે કઈ રાસાયણિક પ્રક્રિયા વપરાય છે ?