સંક્રાંતિ તત્ત્વોની ભિન્ન ઓક્સિડેશન અવસ્થાઓ વિશે લખો.
$(a)$ પ્રથમ સંક્રાંતિ હરોળના તત્ત્વોની સામાન્ય ભિન્ન ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ નીચેના કોષ્ટક પ્રમાણે છે : પ્રથમ હરોળની સંક્રાંતિ ધાતુઓની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ (સૌથી વધુ સામાન્ય અવસ્થાઓને ઘાટા અક્ષરોમાં દર્શાવેલી છે.)
$(b)$ સૌથી વધુ સંખ્યામાં ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવનારા તત્ત્વો શ્રેણીની મધ્યમાં અથવા તેની નજીકમાં હોય છે. ઉદાહરણો :
$\Rightarrow$ મેંગેનીઝ $+2$ થી $+7$ સુધીની બધી જ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.
$\Rightarrow$ મધ્યની નજીકમાંનું ક્રોમિયમ $( Cr )$ તત્ત્વ $+2$ થી +6 સુધીની બધી $જ$ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.
$\Rightarrow$ મધ્યની નજીકનું આયર્ન તત્ત્વ $+5$ સિવાયની $+2$ થી $+6$ સુધીની બધી જ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.
શ્રેણીના બંને છેડા પરનાં તત્ત્વોની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓની ઓછી સંખ્યા જોવા મળે છે.
$Sc$ અને $Ti$ માં ગુમાવવા માટે અથવા ભાગીદારી માટે ઓછા અનુક્રમે $3$ અને $4$ ઈલેક્ટ્રોન છે. જેથી તેમની ઓછી અવસ્થા $Sc ^{+3}, Ti ^{2+}, Ti ^{3+}, Ti ^{4+}$ છે. $Sc, Ti$ માં ઊંચી સંયોજકતા માટે ઘણા બધા $d-$ ઈલેક્ટ્રોન નથી. તેઓમાં ઓછી કક્ષકો પ્રાપ્ય છે. દા.ત.
આ શ્રેણીના પ્રારંભમાં $Sc(II)$ વાસ્તવિક રીતે અજ્ઞાત છે.
$Ti(II)$ અથવા $Ti(III)$ ની સરખામણીમાં $Ti(IV)$ વધુ સ્થાયી છે.
શ્રેણીના બીજા છેડે ઝિંકની ઓક્સિડેશન અવસ્થા માત્ર $2$ છે. આ $Cu , Zn$ માં ભાગીદારી માટે ઓછી $d$ - કક્ષકો પ્રાપ્ય છે, ઓછા ઈલેક્ટ્રૉન પ્રાપ્ય છે, જેથી $Cu , Zn$ ની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ ઓછી છે.
$(a)$ સંક્રાંતિ તત્વ ઉદ્દીપક તરીકે વર્તી શકે છે. કારણ કે તેઓ તેમની ઓક્સિડેશન અવસ્થાઓ બદલી શકે છે. આયોડાઇડ અને પરસલેટ વચ્ચેની પ્રક્રિયાને $Fe(III)$ કેવી રીતે ઉદ્દીપ્ત કરે છે ?
$(b)$ કોઈ પણ ત્રણ પ્રકમ આપો કે જેમાં સંક્રાંતિ ધાતુઓ ઉદ્દીપક તરીકે વર્તે છે.
બ્રાસ એ કોપર અને ......... ની મિશ્રધાતુ છે.
સ્મૃતિનો અદ્ભુત ગુણ ધરાવતી મિશ્રધાતુમાં ઘટકતત્વોનું પ્રમાણ કયું છે?
નીચે આપેલા આયનોમાંથી કયાની 'સ્પીન ફકત' ચુંબકીય ચાકમાત્રા સમાન છે?
$A$. $\mathrm{Ti}^{3+}$ $B$. $\mathrm{Cr}^{2+}$ $C$. $\mathrm{Mn}^{2+}$ $D$.$\mathrm{Fe}^{2+}$ $E$. $\mathrm{Sc}^{3+}$
નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સૌથી બંધબેસતો જવાબ પસંદ કરો.
$\mu = \sqrt {15} $ કઈ જોડ માટે સાચું છે ?