સ્પિન કરીને ફેંકેલા બોલનો ગતિમાર્ગ વક્ર કેમ બને છે ? તે બર્નુલીના સિદ્ધાંત પરથી સમજાવો.
$(i)$ સ્પિન થયા વિના ગતિ કરતો બોલ :
આકૃતિમાં હવાની સાપેક્ષે સ્પિન થયા વિના ગતિ કરતો બોલ અને આસપાસની ધારારેખાઓ દર્શાવી છે.
ધારારેખાઓની સંમિતિ પરથી એ સ્પષ્ટ છે કે, બોલની ઉપરના અને નીચેનાં વિભાગમાં ધારારેખાઓની ગીચતા સમાન છે તેથી બન્ને વિભાગમાં હવાના વેગ સમાન મળે છે, પરિણામે દબાણ-તફાવત શૂન્ય રહે છે.
આથી હવા બોલ પર ઉપર તરફ કે નીચે તરફ કોઈ બળ લગાડતું નથી.
$(ii)$ સ્પિન થવા સાથે ગતિ કરતો બોલ
આાકૃતિમાં સ્પિન કરીને ફેક્લો બોલ દર્શાવ્યો છે.
સ્પિન થતો બોલ હવાને તેની સાથે ઘસડે છે.
જો સપાટી ખરબચડી હોય તો વધુ હવા ઘસડાય છે.
આકૃતિમાં બોલની ઉપરની હવાની ધારારેખાની ગીચતા વધું તેમ હવાનો વેગ વધુ છે અને તેથી બોલ પર ઓછું દબાણ લાગે છે. બોલની નીચેની ધારારેખાની ગીચતા ઓછી છે તેથી વેગ ઓછો છે અને બોલ પર હવાનું દબાણ વધુ છે. આમ, બોલની ઉપર અને નીચેની સપાટીઓ વચ્ચે દબાણ-તફાવત ઉદ્ભવે છે અને તેથી બોલ પર પરિણામી બળ, ઊર્પ્વદિશામાં લાગે છે.
સ્પિન થવાને લીધે ઉદ્દભવતી આ ડાયનેમિક લિફટને મેગ્નસ $(Magnus)$ અસર કહે છે.
એક વિમાન અચળ ઝડપથી સમક્ષિતિજ ઉડ્ડયનમાં છે અને બેમાંની દરેક પાંખનું ક્ષેત્રફળ $25\, m^2$ છે. જો પાંખની નીચેની સપાટીએ વેગ $180\, km/h$ અને ઉપરની સપાટીએ વેગ $234\, km/h$ હોય, તો વિમાનનું દળ શોધો. (હવાની ઘનતા $1 \,kg\, m^{-3}$ લો .)
જ્યારે ટ્રેન ખૂબ જ ઝડપથી પ્લેટફોર્મ પાસેથી પસાર થતી હોય ત્યારે પ્લેટફોર્મની ધારની નજીક ઊભા રહેવું જોખમી છે. સમજાવો.
આકૃતિમાં દર્શાવ્યા પ્રમાણે એક સમક્ષિતિજ નળીમાંથી પાણી વહે છે. $\mathrm{A}$ અને $\mathrm{B}$ બિંદુ જેમના આડછેડના ક્ષેત્રફળ અનુક્રમે $40\; \mathrm{cm}^{2}$ અને $20\; \mathrm{cm}^{2}$ છે, તેમની વચ્ચે દબાણનો તફાવત $700\; \mathrm{Nm}^{-2}$ છે.તો નળીમાંથી દર સેકન્ડે પસાર થતાં પાણીનું કદ . ........ $\mathrm{cm}^{3} / \mathrm{s}$ હશે.
ઍરોફોઇલ એટલે શું? એરોફોઈલ સમજાવો .
પવનની ટનલમાં મોડેલ એરોપ્લેનના ચકાસણી પ્રયોગમાં પાંખની નીચેની અને ઉપરની સપાટી પર વહનની ઝડપ અનુક્રમે $70 \mathrm{~ms}^{-1}$ અને $65 \mathrm{~ms}^{-1}$ છે. જો પાંખનું ક્ષેત્રફળ 2 $\mathrm{m}^2$ હોય તો પાંખની લીફટ __ $N$ છે.
(હવાની ધનતા = $1.2 \mathrm{~kg} \mathrm{~m}^{-3}$ આપેલ છે)