ચુંબકીય બળ માટે ન્યૂટનનો ત્રીજો નિયમ પળાય છે. $ (0, R, 0)$ સ્થાને રહેલાં વિધુતપ્રવાહધારિત ખંડ $\overrightarrow {d{l_1}} = dl\left( {\hat i} \right)$ ઊગમબિંદુએ અને $\overrightarrow {d{l_2}} = dl\left( {\hat j} \right)$ માટે ચકાસો. બંને ખંડમાંથી $\mathrm{I}$ જેટલો પ્રવાહ પસાર થાય છે.
બાયો-સાવરના નિયમ મુજબ, $I \overrightarrow{d l} \times \vec{r}$ ની દિશામાં ચુંબકીયક્ષેત્ર $\overrightarrow{ B }$ હોય છે. જ્યારે $I \overrightarrow{d l}$ પ્રવાહની દિશામાં હોય છે.
$(0, R , 0)$ પાસે રહેલા $d l_{2}$ ખંડ માટે ચુંબકીયક્ષેત્ર,
$\overrightarrow{ B }= I \overrightarrow{d l}_{2} \times \vec{r}= I d l(\hat{i}) \times r \hat{j}= I d l r(\hat{i} \times \hat{j})$
$\therefore\overrightarrow{ B }= I d l r(\hat{k})$
અર્થાત્ $z$-અક્ષની દિશામાં મળશે.
આ ખંડ પર લાગતું બળ,
$\overrightarrow{ F }_{2} = I \overrightarrow{d l}_{2} \times \overrightarrow{ B }$
$= I d l(\hat{i}) \times B (\hat{k})$
$= I d l B (\hat{i} \times \hat{k})$
$= I d l B (-\hat{j})$
આ બળ $y$-દિશામાં લાગશે.
ઊગમબિંદુએ રહેલાં ખંડ $d l_{1}$ પર ચુંબકીયક્ષેત્ર,
$I \overrightarrow{d l}_{1} \times \vec{r}= I d \hat{l}_{j} \times r(-\hat{j})$
$=0$
$\vec{r}=r(-\hat{j})$ કારણે કે, પ્રથમ ખંડ $(0, R , 0)$ પર છે. તેની સાપેક્ષ આ ખંડનો સ્થાન સદિશ $y$-દિશામાં મળે છે. આમ, આ સ્થાન પર યુંબકીયક્ષેત્ર શૂન્ય છે. તેથી $\overrightarrow{d l}_{2}$ ના કારણે $\overrightarrow{d l}_{1}$ પર લાગતું ચુંબકીય બળ શૂન્ય હોય. આમ,ચુંબકીય બળો ન્યૂટનના ત્રીજા નિયમનું પાલન કરતાં નથી.
બે અનંત લંબાઈના તારમાંથી પ્રવાહ પસાર થાય છે, $A$ બિંદુ આગળ ચુંબકીયક્ષેત્ર શૂન્ય હોય તો પ્રવાહ $I=.....$ ($A$ માં)
બે સમાન વર્તુળાકાર ગુંચળા $P$ અને $Q$ મા આંટાની સંખ્યા $100$ અને ત્રિજયા $\pi \mathrm{cm}$ છે. $P$ અને $Q$ માં વિદ્યુત પ્રવાહ અનુક્રમે $1 \mathrm{~A}$ અને $2 \mathrm{~A}$ છે. ગુંચળા $\mathrm{P}$ અને $Q$ તેમના કેન્ટ્રો સંપાત થાય તથા તેમના સમતલો પરસ્પર લંબ રહે તે રીતે ગોઠવેલ છે. જો આ ગૂંચળાના સામાન્ય
કેન્દ્ર પર ચુંબકીય ક્ષેત્ર $\sqrt{\mathrm{X}} \mathrm{mT}$ હોય તો $\mathrm{X}=$.....
$\left[\mu_0=4 \pi \times 10^{-7} \mathrm{TmA}^{-1}\right]$
$\mathrm{N}$ આંટાવાળી $\mathrm{R}$ ત્રિજ્યાની વિદ્યુતપ્રવાહધારિત રિંગની અક્ષ પરના બિંદુએ ચુંબકીયક્ષેત્રનું સમીકરણ લખો.
આપેલ પરિપથમાં કેન્દ્ર $O$ પર ચુંબકીયક્ષેત્ર કેટલું થાય?
બાયૉ-સાવરના નિયમમાં આવતાં સપ્રમાણતાનો અચળાંકનું મૂલ્ય એકમ સાથે લખો.