યોગ્ય ઉદાહરણો આપી સ્પષ્ટ કરો કે, વેગ સમીકરણમાં ઘાતાંકો, તેમની સંતુલિત રાસાયણિક પ્રક્રિયાના સમીકરણના તત્વયોગમિતિય ગુણાંકના જેટલા હોય કે ન પણ હોય. 

નીચે આપેલ પ્રક્રિયાઓના સંતુલિત સમીકરણમાં પ્રક્રિયકોના તત્ત્વયોગમિતિય ગુણાંકો, વિકલન વેગ નિયમની અભિવ્યક્તિમાં ઘાતાંકો તરીકે છે.

પ્રક્રિયા $(i$) $NO _{2}$ ના નિર્માણની પ્રક્રિયા

$2 NO _{( g )}+ O _{2( g )} \rightarrow 2 NO _{2( g )}$

તેના વિકલન વેગ નિયમની અભિવ્યક્તિ નીચે પ્રમાણે છે.

વેગ $=-\frac{ d [ R ]}{ dt }=k\left[ NO ^{2}\left[ O _{2}\right]\right.$

વેગ નિયમ સૈદ્ધાંતિક નથી પણ પ્રાયોગિક રીતે નક્કી કરાય છે. આથી નીચે આપેલી પ્રક્રિયાઓમાં ઘાતાંકનું મૂલ્ય સહગુણાંકથી ભિન્ન, પ્રાયોગિક મૂલ્યથી નક્કી કર્યા પ્રમાણે છે.

$(i)$ પ્રક્રિયા : $CHCl _{3}+ Cl _{2} \rightarrow CCl _{4}+ HCl$

પ્રક્રિયાના વિકલન વેગ નિયમની અભિવ્યક્તિ નીચે પ્રમાણે છે.

વેગ $=-\frac{ d [ R ]}{ dt }=k\left[ CHCl _{3}\right]\left[ Cl _{2}\right]^{\frac{1}{2}}$

અને $\left[ Cl _{2}\right]$ ના ઘાતાંકમાં $\frac{1}{2}$ છે જે પ્રક્રિયામાં $Cl _{2}$ નો તત્ત્વયોગમિતિય ગુણાંક તરીકે નથી.

$(ii)$ પ્રક્રિયા: $CH _{3} COOC _{2} H _{5}+ H _{2} O \rightarrow CH _{3} COOH + C _{2} H _{5} OH$

આ પ્રક્રિયા માટે વેગ નિયમની અભિવ્યક્તિ પ્રાયોગિક મૂલ્યો પ્રમાણો નીચે પ્રમાણે છે.

વેગ$=-\frac{ d [ R ]}{ dt }=k\left[ CH _{3} COOC _{2} H _{5}\right]\left[ H _{2} O \right]^{0}$

$=k\left[ CH _{3} COOC _{2} H _{5}\right]$

આ રીતે આ સમીકરણમાં પ્રક્રિયક તરીકે $H _{2} O$ છે તેમ છતાં પ્રક્રિયાના વેગનો આધાર $\left[ H _{2} O \right]$ ઉ૫ર નથી તેવું પ્રાયોગિક પરિણામોથી નક્કી કરાયું છે.

વેગ નિયમની અભિવ્યક્તિ માત્ર સંતુલિત પ્રક્રિયા સમીકરણથી કરી શકાય નહીં પણ પ્રાયોગિક પરિણામે ઉપરથી જ કરવી જોઈએ.