સ્તનગ્રંથિની રચના વિશે નોંધ લખો.

સ્તનગ્રંથિ એ રૂપાંતરિત પ્રસ્વેદગ્રંથિ છે. જે પૈક્ટોરિઆલિસ મેજર મસલ્સ (pactorialis major muscles)ની ઉપર પથરાયેલી ક્રિયાશીલ સ્તનગ્રંથિ (સ્તન) એ સસ્તનોની બધી માદાઓની લાક્ષણિકતા છે.

તે જોડમાં આવેલ રચના છે.

સ્તનગ્રંથિઓ ગ્રંથિમય પેશી અને ભિન્ન માત્રામાં ચરબી (Fat) ધરાવતી રચના છે.

બાહ્યાકાર દૃષ્ટિએ દરેક સ્તન ઊપસેલી રચના છે. જેની મધ્યમાં નિપલ આવેલી હોય છે.

નિપલ એ રંજક દ્રવ્યો ધરાવતી ઘેરા ગુલાબી કે આછા કથ્થાઈ રંગની ત્વચાથી ઘેરાયેલી રચના છે. જેને પરિવેશ (areola) કહે છે.

પ્રત્યેક સ્તનની ગ્રંથિમય પેશી $15-20$ સ્તનખંડોમાં વહેંચાયેલી છે કે જે કૂપિકાથી ઓળખાતા કોષોના સમૂહો ધરાવે છે.

કૂપિકાના કોષો દ્વારા સ્રવતું દૂધ, કે જે કૂપિકાના પોલાણ (ગુહા)માં સંગ્રહ પામે છે.

કૂપિકાઓ સ્તનનલિકાઓમાં ખૂલે છે.

પ્રત્યેક ખંડની નલિકાઓ ભેગી મળી સ્તન નળી બનાવે છે.

ઘણી સ્તનનળીઓ ભેગી મળી પહોળી સ્તનતુંબિકા બનાવે છે. જે દુગ્ધનળી (lactiferous duct) સાથે જોડાયેલ હોય છે. જેના દ્વારા દૂધ બહાર આવે છે.