ફોસ્ફરસયક સમજાવો.
જૈવિક પટલો, ન્યુક્લિક ઍસિડ અને કોષીય ઊર્જા સ્થાનાંતરણ તંત્રનો એક મુખ્ય, ઘટક ફોરફરસ છે. ઘણાં પ્રાણીઓને તેમનાં કવય, હાડકાં અને દાંત બનાવવા માટે પણ આ તત્ત્વની મોટી માત્રા આવશ્યક હોય છે. ફોરફરસનાં કુદરતી સંચયસ્થાનો એ પર્વતો છે કે જે ફોસ્કેટના સ્વરૂપમાં ફોસ્ફરસને સંચિત કરે છે.
જ્યારે પર્વતો અપક્ષયન પામે ત્યાર, આ ફોસ્ફેટની નહિવત્ માત્રા ભૂમીય દ્રાવણમાં દ્રાવ્ય થાય છે અને વનસ્પતિઓના મુળ વડે શોષી લેવામાં આવે છે.
તૃણ્યાહારી અને અન્ય પ્રાધ્વીઓ આ તત્ત્વ વનસ્પતિઓ માંથી મેળવે છે. નકામી નીપજો અને મૃતજીવો નું~ફૉસ્ફેટ દ્રાવ્યીકરણ બૅક્ટેરિયા દ્વારા વિધટન થતાં ફોરફરસ મુક્ત કરવામાં આવે છે.
કાર્બનચક્રની જેમ શ્વસન દ્વારા વાતાવરણમાં ફોરફફરસ મુક્ત કરી શકાતો નથી.
કાર્બનચક્ર અને ફોરફરસચક્ર વચ્ચેના મુખ્ય મહત્તના બે તફાવતો છે : પહેલો એ છે કે વરસાદ દ્વારા ફોરફ્ફરસનો વાતાવરણમાં અંત:પવેશ કાર્બનના અંત:પ્રવેશ કરતાં ખૂબ જ ઓછો હોય છે અને બીજો, સજીવો અને પર્યાવરણો વચ્ચે ફોરફરસનો વાયુવિનિમય એકદમ નહિવત્ હોય છે.
જલજ સંચક્રમાં નરફૂલ અવસ્થાની પહેલા કઈ અવસ્થા આવે છે
વાયુચક્રના સંદર્ભે અલગ પડતું હોય તે પસંદ કરો.
પરિસ્થિતિકીય અનુક્રમણ દરમ્યાન થતો સાચો ફેરફાર પસંદ કરો.
$Z$ ને ઓળખો.