ભારતમાં ઉનાળાના સમયમાં એક સામાન્ય પદ્ધતિ ઠંડક રાખવા માટે એવી હોય છે, કે જેમાં બરફના બોલ બનાવી તેને ચાસણીમાં ડુબાડીને ચૂસવામાં આવે. આના માટે એક સળી છીણેલા બરફમાં નાંખવામાં આવે કે જેથી તે બરફના બોલને સળીથી પકડી શકાય. એવી જ રીતે, શિયાળામાં એવા વિસ્તારમાં કે જ્યાં બરફવર્ષા થાય ત્યાં સ્નો બોલ બનાવીને એકબીજા પર ફેંકતા હોય છે. છીણેલા બરફમાં અને સ્નોમાંથી બોલની બનાવટ પાણીના $p\to T$ આલેખની મદદથી સમજાવો.
પાણી માટે $p \rightarrow T$ આલેખ જુઓ $0^{\circ} C$ તાપમાને $1\,atm$ થી વધતું દબાણ્પ બરફને પીગાળે છે અને ધટતું દબાણ પાણીને જમાવી બરફ બનાવે છે.
જ્યારે બરફનું ખંડન થઈ જાય, ત્યારે તેનો થોડો ભાગ પીગળી જાય, બરફના નાના કણોમાંથી દબાણ હળવું થાય. તેનાથી પાણી જામે અને નાના નરમ બરફના કણો ભેગા થઈ વધુ સ્થાયી બોલ બનાવી શકાય.
યોગ્ય જોડકા જોડો :
કોલમ $-I$ | કોલમ $-II$ |
$(a)$ પદાર્થના પ્રવાહી-વાયુ સ્વરૂપનું સહઅસ્તિત્ત્વ | $(i)$ સબ્લિમેશન વક્ર |
$(b)$ પદાર્થના ઘન-વાયુ સ્વરૂપનું સહઅસ્તિત્ત્વ | $(ii)$ ફ્યુઝન વક્ર |
$(iii)$ બાષ્પીકરણ વક્ર |
જો પ્રવાહી ઓક્સિજન વાયુને $1\,atm$ તાપમાને ગરમ કરી તેનું તાપમાન $50\, K$ થી $300\, K$ થાય છે તો તાપમાન વિરુદ્ધ સમયનો ગ્રાફ કેવો બને?
ઉષ્મા રૂપાંતરણના આધારે જોડકા જોડો :
કોલમ $-\,I$ | કોલમ $-\,II$ |
$(a)$ પ્રવાહીનું વાયુમાં રૂપાંતરણ કરવા માટે જરૂરી ઉષ્માનો જથ્થો | $(i)$ ગલન ગુપ્ત ઉષ્મા |
$(b)$ પ્રવાહીનું ઘન સ્વરૂપમાં રૂપાંતરણ કરવા માટે જરૂરી | $(ii)$ ઉત્કલન ગુપ્ત ઉષ્મા |
બરફ પર સ્કેટિંગ શાથી શક્ય બને છે ?