મોર્ગનના સહલગ્નતા અને પુનઃસંયોજનના પ્રયોગોનાં પરિણામોનું તારણ દર્શાવો.
લિંગ સંકલિત જનીનોના અભ્યાસ માટે મોર્ગને ફળમાખમાં ઘણા બધા દ્વિસંકરણ પ્રયોગ કર્યો. આ પ્રયોગો મૅડલ દ્વારા કરાયેલા વટાણા પરના ક્રિસંકરણ પ્રયોગો જેવા જ હતા.
મોર્ગને પીળા શરીર અને સફેદ આંખોવાળી ૨ માખીનું સંકરણ, બદામી શરીર અને લાલ આંખોવાળી ' માખી સાથે કરાવ્યું.
$F_2$ સંતતિઓનું પરફલન કરાવ્યું. તેમણે જોયું કે બે જનીનોની જોડ એકબીજાથી સ્વતંત્ર વિશ્લેષણ ન પામી અને $F_2$નું પ્રમાણ $9 : 3 : 3 : 1$થી અલગ મળ્યું (બે જનીનોનાં સ્વતંત્ર રહેવા પર આ પરિણામ અપેક્ષિત હતું).
મોર્ગન અને તેના સાથીદારો જનીન $X$ રંગસૂત્ર પર સ્થિત છે. તેનાથી માહિતગાર હતા. તેમણે એ પણ સમજ્ય કે દ્વિસંકરણ ક્રૉસમાં બે જનીન એક જ રંગસૂત્ર પર આવેલા હોય તો પિતૃજનીન સંયોજનોનું પ્રમાણ બિનપિતૃ પ્રકારથી ખૂબ જ ઊંચું રહે છે.
મોર્ગને તેનું કારણ બે જનીનોનું ભૌતિક સંયોજન અથવા સહલગ્નતા બતાવ્યું. તેણે આ ઘટના માટે સહલગ્નતા (Linkage) શબ્દ આપ્યો જે એક જ રંગસૂત્રના જનીનોનું ભૌતિક જોડાણ સૂચવે છે. બિનપિતૃ સંયોજનોની જોડ માટે પુનઃસંયોજન (Recombination) શબ્દ વાપર્યો.
મોર્ગને તથા તેના સહયોગીઓએ નોંધ્યું કે એક જ રંગસૂત્ર પર આવેલા હોવા છતાં પણ કેટલાક જનીનોની સહલગ્નતા વધુ હતી (પુનઃ સંયોજન ઓછું હતું). જ્યારે અન્ય શિથિલ જોડાણ ધરાવતા હતા (પુનઃ સંયોજન વધુ હતું).
તેમણે જોયું કે સફેદ અને પીળા જનીન મજબુતાઈથી જોડાયેલા હતા અને તેમનું પુનઃસંયોજન $1.3\, \%$ હતું. જ્યારે સફેદ અને લઘુપાંખ જનીનનું પુનઃ સંયોજન પ્રમાણ $37.2\, \%$ હતું. સહલગ્નતા ઓછી હતી.
મોર્ગનના વિદ્યાર્થી અલ્ફ્રેડ સ્ટ્રર્ટીવન્ટે (Alfred Strurtevant) એક જ રંગસૂત્રના જનીન જોડની પુનઃસંયોજિત આવૃત્તિને જનીનો વચ્ચેનું અંતર માનીને રંગસૂત્રોમાં તેમની સ્થિતિનો નકશો દર્શાવ્યો.
પૂર્ણ જિનોમના અનુક્રમણના નિર્ધારણમાં જનીનિક નકશા (genetic map) ઉપયોગમાં લેવાય છે. આવું જ હ્યુમન જીનોમ પ્રોજેક્ટ $(H.G.P)$માં વર્ણવવામાં આવ્યું છે.
લિંકેઝ (સંલગ્નતા) શબ્દ કોણે આપ્યો હતો?
........... એ એક જ રંગસૂત્રના જનીન જોડની પુન:સંયોજિત આવૃતિને જનીનો વચ્ચેનું અંતર માનીને રંગસૂત્રોમાં તેઓની સ્થિતિનો નકશો દર્શાવ્યો.
વૈજ્ઞાનિકોનો ફાળો દર્શાવો. : થોમસ હન્ટ મોર્ગન અને અલ્ફ્રેડ સ્ટ્રર્ટીવેન્ટ
વ્યતિકરણની આવૃત્તિનું પ્રમાણ વધુ હશે, જો.....
મોર્ગને સહલગ્નતા અને પુનઃ સંયોજન સમજાવવા કયા લક્ષણોવાળા નર અને માદાને અનુક્રમે પસંદ કર્યા?