$(a)$ સંક્રાંતિ તત્ત્વો તેમનાં સંયોજનોમાં વધુ જુદી જુદી ઓક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવવાની લાક્ષણિકતા ધરાવે છે ? ઉદાહરણોથી સ્પષ્ટ કરો.

$(b)$ સંક્રાંતિશ્રેણીનાં મધ્યનાં તત્ત્વો વધુ અને છેડાનાં તત્ત્વો ઓછી અવસ્થાઓ ધરાવે છે. ઉદાહરણ થી સમજાવો.

$(c)$ $Sc$ થી $Zn$ સુધીનાં તત્ત્વોની મહત્તમ સ્થાયી અવસ્થાઓ જણાવો.

$(d)$ ઓક્સિડેશન અવસ્થાઓની પરિવર્તનશીલતા વિશે ઉદાહરણથી સમજાવો.

$(e)$ સંક્રાંતિ તત્વોની નીચી (શૂન્ય) ઑક્સિડેશન અવસ્થા કયા સંયોજનમાં છે ? શાથી ?

$(a)$ પ્રથમ સંક્રાંતિ હરોળના તત્ત્વોની સામાન્ય ભિન્ન ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ નીચેના કોષ્ટક પ્રમાણે છે : પ્રથમ હરોળની સંક્રાંતિ ધાતુઓની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ (સૌથી વધુ સામાન્ય અવસ્થાઓને ઘાટા અક્ષરોમાં દર્શાવેલી છે.)

$(b)$ સૌથી વધુ સંખ્યામાં ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવનારા તત્ત્વો શ્રેણીની મધ્યમાં અથવા તેની નજીકમાં હોય છે. ઉદાહરણો :

$\Rightarrow$ મેંગેનીઝ $+2$ થી $+7$ સુધીની બધી જ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.

$\Rightarrow$ મધ્યની નજીકમાંનું ક્રોમિયમ $( Cr )$ તત્ત્વ $+2$ થી +6 સુધીની બધી $જ$ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.

$\Rightarrow$ મધ્યની નજીકનું આયર્ન તત્ત્વ $+5$ સિવાયની $+2$ થી $+6$ સુધીની બધી જ ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ દર્શાવે છે.

શ્રેણીના બંને છેડા પરનાં તત્ત્વોની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓની ઓછી સંખ્યા જોવા મળે છે.

$Sc$ અને $Ti$ માં ગુમાવવા માટે અથવા ભાગીદારી માટે ઓછા અનુક્રમે $3$ અને $4$ ઈલેક્ટ્રોન છે. જેથી તેમની ઓછી અવસ્થા $Sc ^{+3}, Ti ^{2+}, Ti ^{3+}, Ti ^{4+}$ છે. $Sc, Ti$ માં ઊંચી સંયોજકતા માટે ઘણા બધા $d-$ ઈલેક્ટ્રોન નથી. તેઓમાં ઓછી કક્ષકો પ્રાપ્ય છે. દા.ત.

આ શ્રેણીના પ્રારંભમાં $Sc(II)$ વાસ્તવિક રીતે અજ્ઞાત છે.

$Ti(II)$ અથવા $Ti(III)$ ની સરખામણીમાં $Ti(IV)$ વધુ સ્થાયી છે.

શ્રેણીના બીજા છેડે ઝિંકની ઓક્સિડેશન અવસ્થા માત્ર $2$ છે. આ $Cu , Zn$ માં ભાગીદારી માટે ઓછી $d$ - કક્ષકો પ્રાપ્ય છે, ઓછા ઈલેક્ટ્રૉન પ્રાપ્ય છે, જેથી $Cu , Zn$ ની ઑક્સિડેશન અવસ્થાઓ ઓછી છે.