નીચેની પ્રક્રિયાનો વેગ નિયમ કેવી રીતે નક્કી કરશો ? $2NO\,(g) + O_2\,(g)\to 2NO_{2} \,(g)$
નીચેની પ્રક્રિયાનો વેગ નિયમ કેવી રીતે નક્કી કરશો ? $2NO\,(g) + O_2\,(g)\to 2NO_{2} \,(g)$
આ પ્રક્રિયાનો વેગ બે રીતે નકકી કરી શકાય : $(i)$ એક પ્રક્રિયકની સાંદ્રતા અચળ રાખી બીજાની સાંદ્રતા બદલીને નક્કી કરી શકાય છે. $(ii)$ બન્ને પ્રક્રિયકોની સાંદ્રતા બદલીને પણ પ્રક્રિયાનો વેગ નક્કી કરાય છે.
ઉદાહરણ : પ્રાયોગિક રીતે $O _{2}$ ની સાંદ્રતા અચળ રાખતાં જો $NO$ની સાંદ્રતા બમણી કરાય તો પ્રક્રિયાનો વેગ ચાર ગણો થાય છે. જે વેગ $\propto\left[ NO ^{2}\right.$
જેથી વેગ $=k\left[ NO ^{2}\left[ O _{2}\right]\right.$ અને વેગ નિયમની રજૂઆત નીચે પ્રમાણે થાય.
$-\frac{1}{2} \frac{\Delta[ NO ]}{d t}=-\frac{\Delta\left[ O _{2}\right]}{\Delta t}=\frac{1}{2} \frac{\Delta\left[ NO _{2}\right]}{\Delta t}$
Similar Questions
કાલ્પનિક પ્રક્રિયા $A_2 + B_2 \rightarrow2AB$ નીચે મુજબ ક્રિયાવિધી દર્શાવે છે. તો બધી જ પ્રક્રિયાનો ક્રમ .... થાય.
$A_2 $ $\rightleftharpoons$ $ A + A$ ....... (ઝડપી) ;
$A + B_2\rightarrow AB + B$ ..... (ધીમી) ;
$ A + B \rightarrow AB$ ...... (ઝડપી)
કાલ્પનિક પ્રક્રિયા $A_2 + B_2 \rightarrow2AB$ નીચે મુજબ ક્રિયાવિધી દર્શાવે છે. તો બધી જ પ્રક્રિયાનો ક્રમ .... થાય.
$A_2 $ $\rightleftharpoons$ $ A + A$ ....... (ઝડપી) ;
$A + B_2\rightarrow AB + B$ ..... (ધીમી) ;
$ A + B \rightarrow AB$ ...... (ઝડપી)
જો પ્રક્રિયાનો દર એ દર અચળાંકને સમાન હોય તો પ્રક્રિયાનો ક્રમ કેટલો થશે?
જો પ્રક્રિયાનો દર એ દર અચળાંકને સમાન હોય તો પ્રક્રિયાનો ક્રમ કેટલો થશે?
પ્રક્રિયકો $A$ અને $B$ ને સમાવતી પ્રક્રિયાનો વેગ $ = k{[A]^n}{[B]^m}$ છે. જો $A$ ની સાંદ્રતા બમણી અને $B$ ની સાંદ્રતા અડધી કરીએ તો નવા વેગ અને મૂળ વેગનો ગુણોત્તર ........... થશે.
પ્રક્રિયકો $A$ અને $B$ ને સમાવતી પ્રક્રિયાનો વેગ $ = k{[A]^n}{[B]^m}$ છે. જો $A$ ની સાંદ્રતા બમણી અને $B$ ની સાંદ્રતા અડધી કરીએ તો નવા વેગ અને મૂળ વેગનો ગુણોત્તર ........... થશે.
- [AIEEE 2003]
$2 \mathrm{~A}+\mathrm{B} \rightarrow \mathrm{C}+\mathrm{D}$ પ્રક્રિયા ના ગતિકીય અભ્યાસ દરમિયાન, નીચે મુજબ ના પરિણામો પ્રાપ્ત થયા.
$A[M]$
$B[M]$
સર્જન નો પ્રારંભિક વેગ $D$
$i$
$0.1$
$0.1$
$6.0 \times 10^{-3}$
$ii$
$0.3$
$0.2$
$7.2 \times 10^{-2}$
$ii$
$0.3$
$0.4$
$2.88 \times 10^{-1}$
$iv$
$0.4$
$0.1$
$2.40 \times 10^{-2}$
ઉપ૨ની માહિતી ના આધારે સમગ્ર પ્રક્રિયાનો ક્રમ ........ છે.
$2 \mathrm{~A}+\mathrm{B} \rightarrow \mathrm{C}+\mathrm{D}$ પ્રક્રિયા ના ગતિકીય અભ્યાસ દરમિયાન, નીચે મુજબ ના પરિણામો પ્રાપ્ત થયા.
| $A[M]$ | $B[M]$ |
સર્જન નો પ્રારંભિક વેગ $D$ |
|
| $i$ | $0.1$ | $0.1$ | $6.0 \times 10^{-3}$ |
| $ii$ | $0.3$ | $0.2$ | $7.2 \times 10^{-2}$ |
| $ii$ | $0.3$ | $0.4$ | $2.88 \times 10^{-1}$ |
| $iv$ | $0.4$ | $0.1$ | $2.40 \times 10^{-2}$ |
ઉપ૨ની માહિતી ના આધારે સમગ્ર પ્રક્રિયાનો ક્રમ ........ છે.
- [JEE MAIN 2024]
$310\,K$ તાપમાને $Cl _{2( g )} + 2NO _{( g )} \rightarrow 2 NOCl_{( g )}$ આ પ્રક્રિયાનો વિકલન વેગ નક્કી કરવા માટે કરેલા ત્રણ પ્રયોગોના પરિણામો નીચે પ્રમાણે છે.
પ્રયોગ ક્રમ
પ્રક્રિયકોની મૂળ સાંદ્રતા
$mol\, L ^{-1}$
પ્રક્રિયાનો મૂળ વેગ
$=\frac{d\left[ Cl _{2}\right]}{d t}\, mol\, L ^{-1} \,s ^{-1}$
$[Cl_2]$
$[NO]$
$(i)$
$0.06$
$0.03$
$0.0054$
$(ii)$
$0.06$
$0.08$
$0.0384$
$(iii)$
$0.02$
$0.08$
$0.0128$
$(a)$ પ્રક્રિયાનો વિકલન વેગ નિયમ તારવો.
$(b)$ પ્રક્રિયાનો ક્રમ ગણો.
$(c)$ વેગ અચળાંકનું મૂલ્ય ગણો.
$310\,K$ તાપમાને $Cl _{2( g )} + 2NO _{( g )} \rightarrow 2 NOCl_{( g )}$ આ પ્રક્રિયાનો વિકલન વેગ નક્કી કરવા માટે કરેલા ત્રણ પ્રયોગોના પરિણામો નીચે પ્રમાણે છે.
| પ્રયોગ ક્રમ |
પ્રક્રિયકોની મૂળ સાંદ્રતા $mol\, L ^{-1}$ |
પ્રક્રિયાનો મૂળ વેગ $=\frac{d\left[ Cl _{2}\right]}{d t}\, mol\, L ^{-1} \,s ^{-1}$ |
||
| $[Cl_2]$ | $[NO]$ | |||
| $(i)$ | $0.06$ | $0.03$ | $0.0054$ | |
| $(ii)$ | $0.06$ | $0.08$ | $0.0384$ | |
| $(iii)$ | $0.02$ | $0.08$ | $0.0128$ | |
$(a)$ પ્રક્રિયાનો વિકલન વેગ નિયમ તારવો.
$(b)$ પ્રક્રિયાનો ક્રમ ગણો.
$(c)$ વેગ અચળાંકનું મૂલ્ય ગણો.