પ્રકીર્ણન પામતા $\alpha -$ કણો માટે રધકફર્ડની દલીલ સમજાવો.
પ્રકીર્ણન પામતા $\alpha -$ કણો માટે રધકફર્ડની દલીલ સમજાવો.
રધરફર્ડે એવી દલીલ કરી કે, મોટા ભાગના -કણો ખૂબ જ નાના કોણે પ્રકીર્ણન પામતા હોવાથી પરમાણુઓ પોલા હશે.
જો પરમાણુના દળનો મોટો ભાગ તેના કેન્દ્ર પર ખીચોખીચ કેન્દ્રિત થયેલો હોય અને તેના પર ધન વિદ્યુતભાર હોય તો, આ ધન વિદ્યુતભાર અને $\alpha$-કણના ધન વિદ્યુતભાર વચ્ચે કુલંબ અપાકર્ષણબળ લાગી શકે. જો આમ હોય તો, આપાત $\alpha$-કણ, ધન વિદ્યુતભારને ભેદ્યા વિના ખૂબ નજીક પહોંચી શકે અને વિચલન પામે.
આ દલીલ ન્યુક્લિયર પરમાણુના અધિતર્કનું સમર્થન કરે છે. તેથી, રધરફર્ડને ન્યુક્લિયસની શોધનું બહુમાન મળ્યું.
તેણે દલીલમાં એવું અનુમાન કર્યું કે, ઇલેક્ટ્રૉન ન્યુક્લિયસથી થોડા અંતરે છે. જેમ ગ્રહો સૂર્યની આસપાસ ભ્રમણ કરે છે તેમ ઇલેક્ટ્રૉન ન્યુક્લિયસની આસપાસ નિયત કક્ષામાં ભ્રમણ કરતાં હશે.
રધરફર્ડે કરેલા પ્રયોગ પરથી ન્યુક્લિયસનું પરિમાણ$10^{-15}\,m$ થી $10^{-14}\,m$ નું હોવાનું સૂચવ્યું હતું પણ ગતિવાદ પરથી પરમાણુનું પરિમાણ $10^{-10}$ હોવાનું ગણાય છે. તેથી પરમાણુનું પરિમાણ ન્યુક્લિયસના પરિમાણથી $10^{4}$ થી $10^{5}$($10,000$ થી $1,00,000$) ગણું મોટું છે.
Similar Questions
ગેઈગર-માસર્ડનના પ્રયોગમાં $7.7\, MeV$ $\alpha -$ કણ ક્ષણિક સ્થિર બનીને તેની દિશા ઉલટાવે તે અગાઉ ન્યુક્લિયસથી તેનું નજીકતમ અંતર (Distance of Closest Approach) કેટલું હશે ?
ગેઈગર-માસર્ડનના પ્રયોગમાં $7.7\, MeV$ $\alpha -$ કણ ક્ષણિક સ્થિર બનીને તેની દિશા ઉલટાવે તે અગાઉ ન્યુક્લિયસથી તેનું નજીકતમ અંતર (Distance of Closest Approach) કેટલું હશે ?
હાઇડ્રોજનમાં ધરા-સ્થિતિમાં રહેલા ઇલેકટ્રોન મુખ્ય કવોન્ટમ આંક $4$ માં જવાથી સ્પેકટ્રલ રેખાની સંખ્યા
હાઇડ્રોજનમાં ધરા-સ્થિતિમાં રહેલા ઇલેકટ્રોન મુખ્ય કવોન્ટમ આંક $4$ માં જવાથી સ્પેકટ્રલ રેખાની સંખ્યા
હાઇડ્રોજનમાં ધરા-સ્થિતિમાં રહેલા ઇલેકટ્રોન મુખ્ય કવોન્ટમ આંક $3$ માં જવાથી કેટલી સ્પેકટ્રલ રેખા મળે?
હાઇડ્રોજનમાં ધરા-સ્થિતિમાં રહેલા ઇલેકટ્રોન મુખ્ય કવોન્ટમ આંક $3$ માં જવાથી કેટલી સ્પેકટ્રલ રેખા મળે?
ક્ષ કિરણ ટ્યૂબ વડે ઉત્પન્ન થતાં $K_\alpha$ યક્ષ કિરણની તરંગ લંબાઈ $ 0.76\, \mathring A $ છે. ટ્યૂબના એનોડ પદાર્થનો પરમાણ્વિય આંક ......છે.
દરેક વિધાનને અંતે આપેલ શબ્દ શબ્દ સમૂહોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો :
$(a)$ થોમસનના મૉડેલમાં પરમાણુનું પરિમાણ, રધરફર્ડના મૉડેલમાં પરમાણુના પરિમાણ ............. છે. (કરતાં ઘણું મોટું / થી જુદું નથી / કરતાં ઘણું નાનું)
$(b)$ ........... ની ધરા અવસ્થામાં ઈલેક્ટ્રૉન સ્થાયી સંતુલનમાં છે જ્યારે ......... માં ઈલેક્ટ્રૉન હંમેશાં ચોખ્ખું (Net) બળ અનુભવે છે. (થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મૉડેલ)
$(c)$ ..... પર આધારિત પ્રચલિત પરમાણુનું ભાગ્ય જ પડી ભાંગવાનું છે. (થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મોડેલ)
$(d)$ ....... માં પરમાણુ લગભગ સતત દળ વિતરણ ધરાવે છે પરંતુ .... માં પરમાણુ ખૂબ જ અસતત દળ વિતરણ ધરાવે છે.
(થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મૉડેલ)
$(e)$ ......... માં પરમાણુનો ધન વિદ્યુતભારિત વિભાગ લગભગ બધું દળ ધરાવે છે. (રધરફર્ડ મૉડેલ / બંને મૉડેલ)
દરેક વિધાનને અંતે આપેલ શબ્દ શબ્દ સમૂહોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો :
$(a)$ થોમસનના મૉડેલમાં પરમાણુનું પરિમાણ, રધરફર્ડના મૉડેલમાં પરમાણુના પરિમાણ ............. છે. (કરતાં ઘણું મોટું / થી જુદું નથી / કરતાં ઘણું નાનું)
$(b)$ ........... ની ધરા અવસ્થામાં ઈલેક્ટ્રૉન સ્થાયી સંતુલનમાં છે જ્યારે ......... માં ઈલેક્ટ્રૉન હંમેશાં ચોખ્ખું (Net) બળ અનુભવે છે. (થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મૉડેલ)
$(c)$ ..... પર આધારિત પ્રચલિત પરમાણુનું ભાગ્ય જ પડી ભાંગવાનું છે. (થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મોડેલ)
$(d)$ ....... માં પરમાણુ લગભગ સતત દળ વિતરણ ધરાવે છે પરંતુ .... માં પરમાણુ ખૂબ જ અસતત દળ વિતરણ ધરાવે છે.
(થોમસન મૉડેલ / રધરફર્ડ મૉડેલ)
$(e)$ ......... માં પરમાણુનો ધન વિદ્યુતભારિત વિભાગ લગભગ બધું દળ ધરાવે છે. (રધરફર્ડ મૉડેલ / બંને મૉડેલ)