સંક્રાંતિ ધાતુઓ સંકીર્ણ સંયોજનો રચવાની વૃત્તિ ધરાવે છે. ઉદાહરણ સહિત સમજાવો.
સંક્રાંતિ આયનો સંકીર્ણ સંયોજનો રચવાનો લાક્ષણિક ગુણ ધરાવે છે.
સંકીર્ણ સંયોજનો : સંકીર્ણ સંયોજનોમાં ધાતુ આયનો નિશ્ચિત સંખ્યામાં ઋણ આયન અથવા તટસ્થ અણુઓ સાથે બંધ બનાવેલ લાક્ષણિક સ્પિસીઝ છે. આવા સંકીર્ણ રચવાની વૃત્તિ સંક્રાંતિ આયનોમાં છે. સંકીર્ણ સ્પિસીઝનાં કેટલાક ઉદાહરણો $\left[ Fe ( CN )_{6}\right]^{4-},\left[ Fe ( CN )_{6}\right]^{3-},\left[ Cu \left( NH _{3}\right)_{4}\right]^{2+},\left[ PtCl _{4}\right]^{2-},\left[ PtCl _{6}\right]^{4-}$ વગેરે.સંક્રાંતિ ધાતુઓ મોટી સંખ્યામાં સંકીર્ણ સંયોજનો બનવાના કારણો : $(i)$ સંક્રાંતિ ધાતુઓ સાપેક્ષીય નાનું કદ ધરાવે છે. $(ii)$ સંક્રાંતિ આયનોનો ઊંંચા આયનીય વીજભાર ધરાવે છે. $(iii)$ સંક્રાંત તત્ત્વોમા/આયનોમાં બંધ બનાવવા માટે $d$ કક્ષકો પ્રાપ્ય હોય છે.
કોલમ $A $ ને કોલમ $B$ સાથે યોગ્ય રીતે જોડો :
કોલમ $A$ |
કોલમ $B$ |
$(1) $ સ્ટેનલેસ સ્ટીલ |
$(a) $ રિવેટીંગમા |
$(2)$ બ્રોન્ઝ |
$(b)$ કલાકૃતિઓ બનાવવા |
$(3)$ નિટિનોલ |
$ (c)$ ચલણી સિક્કા બનાવવા |
$(4)$ જર્મન સિલ્વર |
$(d)$ સંગીતના સાધનો બનાવવા |
|
$(e)$ વાઢકાપના સાધનો બનાવવા |
નીચે દર્શાવેલ સંક્રાંતિ તત્વોની આયનોની શ્રેણી માંથી કઇ શ્રેણીના આયનો $3d^2$ ઇલેક્ટ્રોનીક રચના ધરાવે છે ?
કયો ઓક્સોએનાયન કે જેમાં મધ્ય અણુની ઓક્સિડેશન અવસ્થા આવર્ત કોષ્ટકમાં તેના જૂથક્રમની સાથે સમાન હોય છે.
સમજાવો કે $Cu^+$ આયન જલીય દ્રાવણોમાં શા માટે સ્થાયી હોતો નથી ?
પ્રથમ પાંચ સંક્રાંતિ તત્વોના ક્રમિક ચાર સભ્યો તેમની અણુ સંખ્યા સાથે નીચે સૂચિબદ્ધ છે. તેમાંથી કયામાં સૌથી વધુ ત્રીજી આયનીકરણ થવાની સંભાવના છે