$(a)$ નીચેના પ્રશ્નોના ઉત્તર આપો :

$(i)$ પ્રથમ સંક્રાંતિ શ્રેણીનું કયું તત્વ મહત્તમ દ્વિતીય આયનીકરણ એન્થાલ્પી ધરાવે છે ?

$(ii)$ પ્રથમ સંક્રાંતિ શ્રેણીનું કયું તત્ત્વ મહત્તમ તૃતીય આયનીકરણ એન્થાલ્પી ધરાવે છે ?

$(iii)$ પ્રથમ સંક્રાંતિ શ્રેણીનું કયું તત્વ લધુતમ પરમાણ્વીય કરણ એન્થાલ્પી ધરાવે છે ?

$(b)$ નીચેના ધાતુ ઓળખો અને તમારા ઉત્તરનું વાજબીપણું જણાવો.

$(i)$ કાર્બોનિલ $M(CO)_5$  $(ii)$  $MO_3F$

કૉપર $( Cu )$ : $Cu$ની ઇલેક્ટ્રોનીય રચના $3 d^{10} 4 s^{1}$ અને $Cu ^{+}$ ની વિશેષ સ્થાયી $3 d^{10}$ રચના છે. જેથી $Cu ^{+}$ માં $Cu ^{2+}$ ની રચનાની દ્વિતીય આયનીકરણ એન્થાલ્પી મહત્તમ છે.

ઝિંક ( $Zn ): Zn$ અને $Zn ^{2+}$ ની ઈલેક્ટ્રોનીય રચના અનુક્રમે $3 d^{10} 4 s^{2}$ અને $3 d^{10} 4 s^{0}$ છે. $Zn ^{2+}$મા થતી $Zn ^{3+}$ બનવા માટે વિશેષ સ્થાયી $3 d^{10}$ માંથી ઈલેક્ટ્રોન દૂર કરવા ઘણી વધારે ઊર્જાની જરૂરિયાત હોવાથી $Zn ^{2+}$ ની તૃતીય આયનીકરણ એન્થાલ્પી મહત્તામ છે.

ઝિંક $(Zn)$ :$Zn$ની ઈલેક્ટ્રોનીય રચના $[Ar] 3 d^{10} 4 s^{2}$ છે તેમાં બાહ્ય કોષમાં અયુગ્મ ઈલેક્ટ્રોન નથી, જેથી ઝિંકમાં નિર્બળ ધાત્વિય બંધ છે અને ઝિંકની પરમાણ્વીયકરણ ઊર્જા લઘુત્તમ છે.

$(b) (i)$ $M ( CO )_{5}$ તે ધાતુ કાર્બોનિલ $\left( Fe ( CO )_{5}\right.$ છે. : તેમાં $Fe ( Z =26)$ ના $26$ ઇલેક્ટ્રોન તથા પાંચ $CO$ લિગાન્ડના $(5 \times 2)=$ $10$ ઈલેક્ટ્રૉન મળીને $(26+10)=36$ ઈલેક્ટ્રૉનથી અસરકારક પરમાણવીય ક્રમાંક $(36)$. જે સ્થાયી ઉમદાવાયુ $(Kr)$નો છે. આથી $Fe ( CO )_{5}$ તે સ્થાયી ધાતુ કાર્બોનિલ બનતો હોવાથી $M = Fe$ પસંદ કરવો પડે.